Kazadan Sonra Unutmayın: Araç Değer Kaybı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Trafik kazalarının olumsuz sonuçlarından biri de aracınızın değer kaybetmesidir. Çünkü aracınız trafik kazasında hasara uğradığında ikinci el fiyatı da düşer. Dolayısıyla aracınızı satmak istediğinizde zarar etmeniz muhtemeldir. Aradaki farkı ise araç değer kaybı tazminatı alarak karşılayabilirsiniz.    

Konuyla ilgili aklınıza takılabilecek “Araç değer kaybı nasıl alınır, nereye başvurulur, kim tarafından ödenir?” gibi sorulara cevap verdik. 

Araç Değer Kaybı Nedir?

İkinci el piyasasında “hasarsız” tabiriyle sıkça karşılaşmak mümkündür. Çünkü hasarsız araçlar, hasarlı olanlara göre daha yüksek fiyata satılır. Daha önce hasar almış yani bir kaza sonrası parçaları değişmiş, onarılmış, boyanmış araçlarda ise değer kaybı meydana gelir.

Kaza sonrası onarım görmüş aracın fiyatının düşmesine kısaca “araç değer kaybı” denir. Kaza nedeniyle oluşan hasarın ne derecede onarıldığı ise bu durumu etkilemez. Çok iyi bir şekilde onarılmış olsa bile TRAMER kaydında hasarın görünmesi, aracın değerini düşüren etkendir. 

Ayrıca söz konusu hasarın oluşmasında araç sahibinin kusurlu olup olmaması da bir etki yaratmaz. Yapılan kazada kusuru bulunmayan kişinin aracı için de araç değer kaybı ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda kusuru olmayan araç sahiplerinin mağdur olmaması için araç değer kaybı, trafik sigortasının kapsamına da eklenmiş durumda. 

Zorunlu Trafik Sigortası ile teminat altına alınan bu durum sayesinde aracı değer kaybeden araç sahipleri, değer kaybı ödemesi alır. Tabii bu ödemeyi sadece kazanın haklı tarafı alabilir. Kazada kusurlu bulunan kişi, aracındaki hasarlar için araç değer kaybı ödemesi alamaz. 

Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?

Araç değer kaybı hesaplama işlemi yapılırken araçla ilgili hemen her detay dikkate alınır. Aracın yaşından hasar geçmişine kadar her açıdan inceleme yapılır. Nihai karar, olayla ilgili belgelerin ve ekspertiz raporunun incelenmesinden sonra verilir. Araç değer kaybı hesabında dikkate alınan bazı detaylar şöyledir:

• Aracın üretim tarihi

• Aracın trafiğe çıkış tarihi

• Aracın markası, modeli ve versiyonu

• Aracın kilometresi

• Hasarın bulunduğu yer ve parçalar

• Hasarın boyutu ve niteliği

• Aracın hasar ve onarım geçmişi

• Araç sahibinin kazadaki kusur oranı

• Aracın hasarlı ve hasarsız muadillerinin ikinci el piyasasındaki pazar değeri

   

İkinci el piyasasındaki rayiç değer, tazminat hesaplamasında çok önemlidir. Öncelikle söz konusu aracın marka, model, versiyon, yaş, kilometre ve benzeri özelliklerini tam karşılayan ikinci el araçların fiyatları tespit edilir. Bu fiyat tespitinde hasarlı ve hasarsız olma durumuna dikkat edilir. 

Hasar kaydı olmayan araçlarla kaydı olanlar arasındaki piyasa değeri farkı, araç sahibinin alacağı değer kaybı tazminatının belirlenmesinde kullanılır. Kazada haklı olan kişinin kusursuzluk oranı doğrultusunda ödenecek tazminat hesaplanır. 

Araç değer kaybı hesaplama, 2022 yılında bu kriterler göz önünde bulundurularak yapılır. Fakat önceki yıllarda yaş ve kilometre konusu daha belirleyiciydi. 10 yaşından büyük ve 165.000 kilometreden fazla yol yapmış araçlar için değer kaybı tazminatı ödenmiyordu. 

Daha sonra yapılan düzenlemelerle birlikte yaş ve kilometre sınırı ortadan kalktı. Yani kaza mağduru herkes, aracı için değer kaybı tazminatı alma hakkına sahip. Tabii yaşı büyük ve kilometresi fazla olan araçlar için ödenecek tazminatın miktarı daha düşük olacaktır. 

Araç Değer Kaybını Kim Öder?

Araç değer kaybı, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Zorunlu Trafik Sigortası) kapsamında ödenen bir tazminattır. Dolayısıyla ilgili ödemeyi sigorta şirketi yapar. Fakat hangi sigorta şirketinin ödeme yapacağı, kazanın durumuna göre belirlenir. 

Bir trafik kazası yaşandığında tarafların kusur oranları belirlenir. Kusur oranı daha az olan kişi, nispeten daha haklı durumdadır. Kazada kusurlu olduğu belirlenen kişinin Zorunlu Trafik Sigortası kapsamında karşı tarafın onarım masrafları ödenir. 

Araç değer kaybını ödeyecek sigorta şirketi de bu şekilde belirlenir. Yani araç değer kaybı tazminatını, kazada kusurlu olan kişinin Zorunlu Trafik Sigortası yaptırdığı sigorta şirketi öder. Eğer kusurlu tarafın sigortası yoksa doğrudan kusurlu şahsa karşı tazminat davası açılır.

Kasko Değer Kaybı Öder mi?

Değer kaybı tazminatı, standart kasko poliçelerinin teminatları arasında yer almaz. Ancak bazı sigorta şirketleri, araç değer kaybını kapsayan kasko poliçeleri de sunar. Bu teminatı içeren kasko poliçesi bulunan araç sahipleri, değer kaybı ödemesi alabilir.

Zorunlu Trafik Sigortası ve kasko kapsamında ödenen değer kaybı tazminatları birbirleriyle karıştırılmamalıdır. Zorunlu Trafik Sigortası, karşı tarafa verilecek zararları teminat altına aldığı için bu poliçe kapsamında sadece mağdur olan kişinin araç değer kaybı ödenir. Kasko ise özel bir sigorta poliçesidir. Dolayısıyla kasko kapsamında, kusur oranına bakılmaksızın poliçe sahibinin araç değer kaybı ödenir. 

Araç Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Değer kaybı tazminatı, kazaya bağlı olarak onarım sürecinde ödenen bir tutar değildir. Bu tazminatın alınabilmesi için ilgili yerlere başvuru yapılması gerekir. Peki, araç değer kaybı başvurusu nasıl yapılır?

Araç değer kaybı başvurusu ilk olarak sigorta şirketine yapılır. Sigorta şirketine dilekçe yazılır ve kaza tespit tutanağı, ekspertiz raporu gibi belgeler de eklenerek başvuru yapılır. Sigorta şirketinin 15 gün içinde başvuruya cevap vermesi gerekir. 

Başvurunun olumlu sonuçlanması hâlinde değer kaybı tazminatı ödenir. Başvuruya olumsuz cevap gelmesi, hiç cevap gelmemesi ya da beklenenden az ödeme yapılması hâlinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılması gerekir. 

Sigorta Tahkim Komisyonu, iki ay içinde başvuruyu sonuçlandırır. 40.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklar için Komisyon’un verdiği kararlar kesindir. Bu tutarı aşan bir tazminat söz konusuysa Komisyon’un kararına itiraz edilebilir ve temyize gidilebilir. 

Araç Değer Kaybı Başvurusu Ne Zaman Yapılır?

İlk başvurunun, kazanın meydana gelmesinin ardından 2 yıl içinde yapılması gerekir. Araç değer kaybı davası için hak düşürücü süre ise 10 yıldır.